สำรวจโมเดล Cashless Society ของต่างประเทศ

ในขณะที่ประเทศไทยได้เริ่มนโยบายเพื่อขับเคลื่อนประเทศเข้าสู่ Cashless Society (สังคมไร้เงินสด) แต่ในหลายประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศแถบยุโรปได้มีการเตรียมพร้อมมาเป็นระยะเวลาหนึ่งแล้ว หลายสำนักข่าวลงความเห็นกันว่า สวีเดนน่าจะเป็นประเทศแรกที่จะก้าวเข้าสู่สังคมไร้เงินสดโดยสมบูรณ์ วันนี้เรามาดูกันครับว่า โมเดลไร้เงินสดในสวีเดนเป็นอย่างไร

สวีเดน ดินแดนไร้เงินสด

กล่าวกันว่า ปัจจุบัน 80% ของธุรกรรมการเงินในสวีเดนเป็นธุรกรรมในรูปแบบดิจิทัลทั้งผ่านบัตรเครดิต บัตรเดบิต รวมไปจนถึงแอปพลิเคชันมือถือ ด้วยความสะดวกสบาย การใช้งานที่ง่าย และปลอดภัย อีกทั้งความร่วมมือกันของภาคธนาคาร รัฐบาลและเอกชนที่มีจุดประสงค์ร่วมกันที่จะลดจำนวนของการใช้เงินสด ทำให้คนสวีเดนแทบจะไม่ต้องพกเงินสดกันแล้ว ตั้งแต่การชำระเงินค่ารถเมล์ ไปจนถึงการจ่ายเงินค่าเข้าห้องน้ำสาธารณะ หรือแม้แต่เด็ก ๆ ก็ใช้จ่ายผ่านบัตรเดบิตได้เช่นกัน เพราะพ่อแม่ใช้วิธีโอนเงินเข้าในบัตรสำหรับเป็นค่าขนม

จากการสัมภาษณ์คนสวีเดน พบว่า ในปัจจุบันนี้ร้านค้าส่วนใหญ่ในสวีเดนไม่รับเงินสดแล้วครับ ยิ่งไปกว่านั้นร้านค้าเหล่านี้สามารถปฏิเสธการรับเงินสดได้อย่างถูกกฎหมายเสียด้วย ซึ่งการชำระเงินโดยส่วนมากจะเป็นการใช้บัตรเดบิตที่มีการใช้รหัสร่วมด้วย รวมถึงการใช้แอปฯ มือถือชื่อว่า Swish อันเกิดจากการร่วมมือกันระหว่างธนาคารหลัก ๆ ในสวีเดน ซึ่งมีหลักการทำงานโดยใช้หมายเลขโทรศัพท์ในการโอนเงินผ่านมือถือ

ด้วยความเปลี่ยนแปลงเช่นนี้ ทำให้ธุรกิจรายย่อย แม้แต่ร้านขาย Hotdog ตามถนนไปจนถึงคนขายนิตยสารข้างทาง จำเป็นต้องมีการปรับตัวโดยการใช้ระบบจ่ายเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ แต่มีราคาถูกกว่าที่มีชื่อว่า iZettle ซึ่งเป็นแอปฯ ที่ช่วยให้ผู้ค้ารายย่อย และธุรกิจขนาดเล็กสามารถรับการชำระเงินผ่านแอปฯ ด้วยการเสียบเครื่องอ่านบัตรเข้ากับมือถือ ซึ่งการเปิดรับเทคโนโลยีเช่นนี้ กล่าวกันว่า ช่วยให้ยอดขายเพิ่มขึ้นถึง 30% เลยทีเดียว

แม้แต่โบสถ์ในสวีเดนก็ใช้วิธีการรับบริจาคผ่านระบบดิจิทัล โดยการแสดงหมายเลขโทรศัพท์หลังจากการร่วมสวดมนต์ในโบสถ์ประจำวันอาทิตย์เพื่อรับบริจาคเงิน มีโบสถ์แห่งหนึ่งในสต็อกโฮล์มกล่าวว่า มีเพียง 15% ของเงินบริจาคที่ยังเป็นเงินสด และส่วนที่เหลือ 85% เป็นการรับโอนผ่านโทรศัพท์

สำหรับภาคธนาคาร มีรายงานว่า ธนาคาร 900 จาก 1,600 สาขาไม่มีเงินสดในธนาคาร ทั้งยังไม่รับเงินฝากในรูปแบบเงินสด แถมหลาย ๆ พื้นที่ที่อยู่นอกเมืองก็ไม่มีตู้เอทีเอ็ม
 

สังคมไร้เงินสดในเอเชีย

กลับมาดูความเคลื่อนไหวกันในแถบเอเชียกันบ้างนะครับ รัฐบาลอินเดียได้จัดตั้งโครงการที่ชื่อว่า Digital India ขึ้นเพื่อจะเปลี่ยนให้อินเดียเป็นสังคมแห่งดิจิทัลและการเรียนรู้ มีการประกาศยกเลิกการใช้ธนบัตร 500 และ 1,000 รูปี ที่ใช้กันอยู่ในระบบ ซึ่งการตัดสินใจดังกล่าว นอกจากจะเป็นส่วนหนึ่งของการเตรียมความพร้อมของประเทศเพื่อเข้าสู่ Cashless Society แล้ว อีกส่วนหนึ่งคือ เป็นความพยายามในการต่อต้านคอรัปชั่น เพราะการใช้จ่ายผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ช่วยสร้างความโปร่งใสของเงินในระบบ ทั้งนี้ ได้มีการกำหนดให้เมือง Chandigarh เป็นเมืองต้นแบบของ Cashless city แห่งแรกในอินเดีย โดยเริ่มจากการกำหนดให้การจ่ายบิลด้วยวิธีทางอิเล็กทรอนิกส์ และมีการเสนอส่วนลดหากชำระเงินด้วยระบบดิจิทัล รวมทั้งมีการจัดตั้งการอบรมเทคโนโลยีการชำระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ให้กับธุรกิจรายย่อย

หรือแม้แต่ประเทศเพื่อนบ้านอย่างเมียนมาร์ก็ได้มีการเคลื่อนไหวในเรื่องนี้เช่นกัน โดยเตรียมเปิดตัว Yangon Payment System card หรือบัตรชำระเงินที่ใช้จ่ายค่าโดยสารรถเมล์ รถไฟ และรถโดยสาร รวมถึงบริการสาธารณะอื่น ๆ ในนครย่างกุ้ง โดยคาดว่าจะสามารถเปิดให้บริการปลายเดือนเมษายนนี้