ย้อนกลับไปเมื่อปี 2012 จูนเคยติด platform วิดีโอสั้นอย่าง ‘Vine’ มาก่อน ซึ่ง Vine ถือเป็นแพลตฟอร์มที่นำเสนอให้ผู้ใช้งานอินเทอร์เน็ตรู้จักพลังวิเศษของ ‘
วิดีโอสั้น’ ในยุคนั้นเลย จนในปัจจุบันเราก็ได้เห็นแพลตฟอร์มยอดฮิตอย่าง TikTok หรือ Instagram Reels (ที่พยายามจะเป็น TikTok) ครองใจชาวเน็ตจนติดกันงอมแงม
รู้หรือไม่ว่าแอปพลิเคชั่นอย่าง TikTok มีผู้ใช้งานสูงถึง 100 ล้านบัญชีภายในเวลาเพียงปีเดียว และ Instagram Reels เองก็สามารถทำให้บัญชีผู้ใช้งาน Instagram ระหว่างเดือนตุลาคม-พฤศจิกายนปี 2019 สูงขึ้นถึง 4.34% จนทำให้ปัจจุบัน Instagram (หรือ Meta) ปรับอัลกอริทึมเพื่อส่งเสริม Instagram Reels มากขึ้นตามความนิยมของผู้ใช้งาน
แต่อะไร? เป็นตัวทำให้ฟอร์แมต ‘วิดีโอสั้น’ เหล่านี้เป็นที่นิยมนำฟอร์แมตอื่น ๆ หรือแม้กระทั่งวิดีโอบน YouTube
จากผลการศึกษาปี 2000 ระบุว่ามนุษย์เรามี Attention Span หรือระยะที่ให้ความสนใจกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งเพียง 12 วินาที และเพียงระยะเวลา 15 ปีต่อมาในปี 2015 Attention Span ของคนเราก็ตกลงมาเหลือเพียง 8.25 วินาที เท่านั้น นั่นแปลว่าเราใจจดใจจ่อกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งได้น้อยลงมาก ๆ ทำให้คอนเทนต์ที่จะดึงความสนใจได้ต้องคุมระยะเวลาสุด ๆ ความยาวล่าสุดของวิดีโอ Instagram Reels จึงอยู่ที่ 90 วินาที และความยาวของวิดีโอ TikTok ในตอนแรกเคยตั้งไว้ที่ 15 วินาที แต่ในปัจจุบันก็ถูกปรับให้ยาวขึ้นเป็น 10 นาที แต่วิดีโอที่ดีควรดึงความสนใจตั้งแต่ไม่กี่วิแรก และยาวประมาณ 15-60 วินาที เท่านั้น
Philipp Lorenz-Spreen จาก Max Planck Institute for Human Development ระบุว่า “การที่จำนวนคอนเทนต์เพิ่มมากขึ้นทุกวัน ทำให้ผู้ใช้งานต้องใช้แรง และพลังงานในการรับข้อมูลมาก และโหยหาความ ‘ใหม่’ ตลอดเวลา ส่งผลให้เราต้องการเปลี่ยนหัวข้อจากเรื่องหนึ่ง ไปสู่อีกอีกเรื่องหนึ่งด้วยความรวดเร็ว และแพลตฟอร์มเหล่านี้ถูกออกแบบให้สามารถตอบโจทย์พฤติกรรมของมนุษย์ได้ เราสามารถเลื่อนดูวิดีโอความยาว 10-15 วินาที เป็นล้าน ๆ วิดีโอบน Instagram Reels ได้แบบไม่รู้สึกเหนื่อย”
ยิ่งผู้ใช้งานแพลตฟอร์มเหล่านี้รู้สึกเพลิดเพลินกับวิดีโอที่เห็น สมองของเราก็หลั่งสารโดพามีน หรือสารเคมีแห่งความสุขออกมา ซึ่งมีบทบาทโดยตรงกับสมองส่วนการให้รางวัล และทำให้ผู้ใช้งานทำกิจกรรมเดิมซ้ำ ๆ เพื่อให้ได้รับความรู้สึกเหมือนได้รับรางวัลแบบเดิมนั่นเอง
แต่แน่นอนว่าการใช้งานแพลตฟอร์มวิดีโอสั้นเหล่านี้มาก ๆ ก็ยิ่งส่งผลต่อ Attention Span ของเราด้วย มีบทความจาก Forbes โดย John Koetsier ที่ระบุว่า TikTok ทำให้ Attention Span ของมนุษย์เราลดลงไปอีก อย่างไรก็ตาม ก็มีการรายงานว่าโซเชียลมีเดียแพลตฟอร์มอื่น ๆ ก็ถือว่ามีส่วนในการลด Attention Span ของผู้ใช้งานเหมือนกัน
นอกจากพลังของความ ‘สั้น’ ที่ทำให้เราละสายตาไม่ได้ พลังของอัลกอริทึมก็ทำงานได้ดีไม่แพ้กัน อัลกอริทึมบนแพลตฟอร์มเหล่านี้ทำงานเช่นเดียวกับอัลกอริทึมบนโพสต์จากฟอร์แมตอื่น ๆ ไม่ใช่แค่วิดีโอสั้น นั่นคือการจับพฤติกรรมผ่านแฮชแท็ก การกดไลค์ คอมเมนต์ หรือแชร์วิดีโอแนวไหน แพลตฟอร์มเหล่านี้ก็จะยิ่งแสดงวิดีโอแบบเดียวกันมาให้มากขึ้นเรื่อย ๆ และเร่งให้เกิด dopamine rush บ่อยขึ้นในระยะยาวจนเกิดอาการเสพติด ซึ่งมีบทบาทโดยตรงกับปัญหาทางจิตใจ
ภาวะซึมเศร้า หรือ
ภาวะ Low Self-Esteem เป็นต้น
ถ้ารู้ทันกลไกเหล่านี้แล้วเราก็ควรหลีกเลี่ยงอาการเสพติด
วิดีโอสั้นผ่านการจำกัดเวลาในการใช้งานแต่ละวันให้น้อยลง หรือหา day off จากการดูวิดีโอสั้นก็ได้เช่นกัน!